WEB SİTESİ ÜZERİNE
Üretim Mühendisliği Bazlı Bakış
Bir Site Endüstriyel Bir Üründür
Çünkü bir site aslında bir üretim bandından çıkar. Bu yaklaşım size doğal olarak garip gelecektir çünkü site fiziksel yapıda bir ürün değil soyut diyebileceğimiz yapıda bir
üründür. Bir web sitesinin yazılımsal bir ürün olması nedeniyle iyi kötü bazen iki üç günde ortaya çıkabilmesi, bir çok insana bu işin elin ucuyla yapılabilecek basit bir iş
olduğu hissi verir. Ondan dolayı piyasada geçmişte “benim ortaokuldaki çocuk bile web sitesi yapıyor” şeklinde gereksiz ifadelerin kobi ölçekli şirket patronları tarafından
kullanıldığı görülmüştür. Öte yanda asla iki üç günde muhteşem bir site açığa çıkmaz.
Bir site endüstriyel bir üründür. Bu site geliştirme operasyonunu daha ciddi bir şekilde ele almak için önemli bir yaklaşımdır.
Hiç bir patronun ürünü küçümser bir tonla “benim lisedeki çocuk da nükleer başlıklı füze rampası yapıyor” dediği duyulmamıştır.
Donanımsal yapılarda üretim kaçınılmaz olarak daha planlı olmak zorundadır. En kalitesiz bir üretim sisteminde bile bir parça deposu ve kullanılacak parçalar, imalathane, çıkmış ürünün deposu, ürünün çizimleri veya planları vb. unsurlar bulunur. Ürünün kalitesiz çıkması bu parçaların kalitesizliğindendir. Ancak en azından “parçalar”, “parça üreticileri”, “sistem” vb. kavramlar vardır.
Web sitesi böyle ele alınmaz. Somut bir ürün olmadığından o veya bu şekilde ortaya çıkabilir. İki üç satır yazı, webden bulunan birkaç resimle yine webden bulunan bir araç veya şablonla site adı altında bir ürün çıkarabilirsiniz. Bunu yapabilmek site yapmak basit bir işmiş gibi bir his uyandırıp kişileri bir siteyi endüstriyel bir ürün ciddiyetiyle ele almaktan uzaklaştırır.
Aslında herkesin hedefi muhteşem bir site sahibi olmaktır. Ama en azından Türkiye’de KOBİ ölçekli hatta holding seviyesindeki şirketlerin %90’ının muhteşem bir sitesi yoktur. Ve bu durum sadece Türkiye için geçerli değildir. Bilgisayar ve internet dünyasının öncüsü Amerika’da bile yüzbinlerce şirketin sitesi düpedüz bayağıdır. İnternette kötü devlet sitelerini listeleyen siteler bile mevcuttur. Bize referans olarak gösterilenler en iyileridir. Ve onların da siteyi ne ciddiyetle ele aldığını gördüğünüzde şaşarsınız.
Bir site endüstriyel bir ürün ciddiyetiyle ele alınmalıdır. Peki bu nasıl olacak?
- Temel site unsurlarını tespit et
- Üretim bandını tasarla, kur ve işlet
Aşağıda örnek bir site üretim şeması görülüyor.
Bir Sitenin Temel Unsurları
Bir web sitesi 2 ana kısımdan oluşur. Tasarım. İçerik. İçerik 3 ana kısımdan oluşur.
Bir faktörde tasarım için de, içerik için de kendilerine özgü biçimde mevcut 'ortam' faktörüdür. Tasarımın ortamına bir örnek PC de, Windows üzerinde 1366x768 ekranında Google Chrome dur.
Farklı işletim sistemleri, farklı browserlar, tablet, telefon gibi farklı cihazlar tasarımın ortamlarıdır.
İçeriğin ortamı ise dildir.
Bu ortamlar parçalanma oluşturur. Yani bir olan iki olur. Tek tasarım yapacakken, iki ayrı tasarım yapmak zorunluluğu doğar. Türkçe içeriği, yeniden İngilizce ele almak zorunluluğu doğar.
Bu parçaları bu şekilde net tespit etmek, endüstriyel ürün yaklaşımıyla bakıldığında şarttır. Çünkü bunların ayrı ayrı üretimi, kalitesi, depolanması (arşivleme), güncellenmesi veya tekrar elden geçirilmesi gibi operasyonlar söz konusudur.
Ve bu operasyonları bir ekip, bir üretim bandı üzerinde sürekli olarak yapmaya devam edecektir.
Muhteşem Site
Muhteşem site önce parçalarının kaliteli olduğu sitedir.
Tasarım
Kime sorsan söyleyeceği bir kişi şey vardır. Renkler, sayfa düzeni vs.
Öte yandan tasarımın bundan ötesi vardır. Tasarımım kalitesi iki boyut da incelenmelidir.
Teknik Taraf
Teknik taraf oldukça karmaşıktır. Muhteşem bir site için teknik tarafın sağlam olması şarttır.
Sitenin web standartlarına uygun, temiz bir HTML ve CSS kodu. HTML5 CSS webde gelecek demek. Ancak hala IE9, hatta Opera bile bunlara tam destek veremiyor. Ancak gelişmeler hızlı. Kodlama şekli tasarımın teknik boyutu.
Tasarımın teknik tarafının gerçeklenmesi ile ilgili (benim için) en etkileyici örnek yahoo örneğidir. Yahoo özde bir web tasarım şirketi değildir. Dünya çapında mail hizmeti sunan, oyun, haber, magazin vb. gibi içerikleri barındıran devasa portalı olan, arama motoru olan, aynı zamanda hosting hizmeti veren bir altyapısı vardır.
Yahoo bu içerikleri sunabilmek için kendine bir CSS ve Javascript framework oluşturmuş. Ve bu oldukça gelişmiş framework ü umumi kullanıma açmış. Yani sende istersen web sitende yahoo nun altyapısını kullanabiliyorsun. Dolayısı ile sitenin teknik altyapısı yahoo framework ü oluyor. Bilinen tam adıyla YUI.
Yani firma üstünkörü, anlık bir teknik çözüm üretmemiş te, herkesin bile kullanabileceği, genel bir çözüm üretmiş. Bunu yapmak hiç kolay değil ve buna girişmiş.
Grafik Tarafı
Grafik taraf sanatsal bir konudur. Grafik sanatçısının işidir. Renkler, fontlar, farklı düşünülmüş sayfa düzenleri, bambaşka hisler veren görünümler.
O yüzden grafik çalışması Photoshop gibi bir grafik tasarım programıyla yapılır. Sonra bu tasarım HTML ve CSS kodlarıyla yeniden browser için oluşturulmaya çalışılır. Hatta (batıda!) sırf bunu yapan şirketler vardır. Şöyle derler “PSD to HTML”. Yani Photoshop'tan HTML'ye dönüşüm. Bu üretim bandındaki çok önemli bir iş aşamasıdır. Grafiker HTML yi iyi bilmeyebilir. HTML yi bilen iyi grafik yapamayabilir. Büyük olasılıkla da öyle olacaktır. Bunlar özde farklı alanlardır. Bir tarafta olması gerektiği kadar gelişen genelde öbür tarafta zayıf kalır.
İçerik
Yazı , Resim ve Video nun kalitesi muhteşemliğin oluşumu için etken faktördür.
Yazı: 'Buraya bir şey yazmak lazım, ne yazsak acaba? Bir yerden örnek bir şey bulalım bari' yaklaşımı ile değil de, gerçekten bir şeyi anlatmak isteyerek yazmak öncelikle. Ve sonra kuşkusuz yazılan dilin gramerine uygun. Özellikle burada kalite faktörü devrede. Özellikle yabancı dilde yapılan basit gramer hataları vardır ki sitenin kalitesini yerlerde süründürür.
Resim: Sitede grafik görünümün neredeyse en önemli öğesi. Tek bir harikulade resim muhteşem bir site görünümü sağlayabilir. İki geri kalan herşeyi aynı siteden biri öbüründen bu şekilde daha iyi görünebilir. O halde 'iyi bir resim nasıl çekilir' in cevabına odaklanmak lazım. Buda fotoğrafçının işidir. Fotoğrafçılıkta ayrı bir uzmanlıktır. Uygun kamera, kuşkusuz DSLR, uygun lens, gerekli ışık koşulları, o koşullara göre makinanın ayarlanması, düşünce veya kompoziyon fotoğrafçıda birleşen unsurlardır. Ancak bir şirketin içerisinde sürekli fotoğraf çekme gerekliliği sözkonusu ise, en azından bu fotoğrafçıda olması gereken unsurlar mümkün olduğunca sağlanmaya çalışılmadır.
Video: Bu resimden de zor. Bir video başlı başına bir çalışmadır.